Emisje CO₂ z lotów w Europie w ubiegłym roku wzrosły do poziomu niemal sprzed pandemii, wynika z nowego badania, które wzywa do odpowiedniej wyceny tego zanieczyszczenia.

8,4 miliona lotów wystartowało z europejskich lotnisk w 2024 r., generując 187,6 miliona ton (Mt) CO₂, według grupy Transport & Environment (T&E). To 96 procent liczby lotów w 2019 roku i 98 procent emisji.

Ponieważ jednak zasady rynku emisji dwutlenku węgla w lotnictwie są „pełne wyłączeń", T&E twierdzi, że linie lotnicze nie musiały płacić za 70 procent spowodowanych przez siebie zanieczyszczeń.

„Emisje lotnicze wymykają się spod kontroli. Co więcej, sektor lotniczy nadal unika płacenia prawdziwych kosztów zanieczyszczeń, kpiąc z obietnic linii lotniczych, że po pandemii COVID-19 będą latać bardziej ekologicznie" - mówi Krisztina Hencz, menedżer ds. polityki lotniczej w T&E.

„Jeśli Europa nadal będzie podążać tą ścieżką, »zielone« lotnictwo pozostanie tylko wytworem ludzkiej wyobraźni".

Jak dodaje, zbliżający się przegląd unijnych rynków emisji dwutlenku węgla w przyszłym roku jest szansą na skorygowanie luki w obecnych przepisach i zapewnienie, że linie lotnicze w pełni rozliczają się ze swoich zanieczyszczeń.

Jakie są najbardziej zanieczyszczające linie lotnicze w Europie?

Zaledwie dziesięć linii lotniczych było odpowiedzialnych za 40 procent wszystkich europejskich emisji lotniczych w ubiegłym roku, a największymi trucicielami były Ryanair (16,2 mln ton CO2), Lufthansa (10 mln ton CO2) i British Airways (8,9 mln ton CO2).

Liczby te oznaczają odpowiednio 9-procentowy, 6-procentowy i 3-procentowy wzrost w stosunku do emisji z 2023 roku.

Następny na liście jest Air France, który emituje 8,2 Mt CO2 - choć w rzeczywistości jest to spadek o 1 procent w porównaniu z rokiem poprzednim.

Resztę pierwszej dziesiątki uzupełniają easyJet, Emirates, KLM, Wizz Air, Iberia - która odnotowała najwyższy wzrost emisji rok do roku o 10 procent - oraz United Airlines.

Badanie pokazuje również utrzymujący się trend ekspansji tanich przewoźników w europejskim przemyśle lotniczym. Dotyczy to nawet rynku poza Europą, który jest zwykle zdominowany przez flagowych przewoźników, takich jak Lufthansa i Air France.

Najbardziej zanieczyszczające trasy lotów z Europy

Obecnie linie lotnicze muszą płacić za emisje tylko w przypadku lotów w obrębie Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG), Wielkiej Brytanii i Szwajcarii. Ale to oczywiście podróże długodystansowe są najbardziej zanieczyszczające.

Najbardziej emisyjne trasy wylotowe z Europy w 2024 r. to trasy międzykontynentalne, z Londynem-Nowym Jorkiem na czele, uwalniając ponad 1,4 Mt CO₂ dla lotów wylotowych.

Kolejne miejsca zajęły loty z Londynu do Dubaju (1,2 mln ton) i z Londynu do Singapuru (1,1 mln ton). Pierwszym lotem z UE, który pojawił się w rankingu, była trasa Frankfurt-Szanghaj na 5. miejscu, emitująca 0,8 Mt CO₂ dla lotów odlatujących.

Pierwsza trasa objęta obecnym zakresem unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (ETS), Barcelona-Londyn, zajęła dopiero 135. miejsce w rankingu, emitując 0,15 Mt CO₂.

Oznacza to, że żadna linia lotnicza nie musiała płacić za emisje na najbardziej zanieczyszczających trasach wylotowych z Europy - co zdaniem T&E jest "fundamentalną wadą" i ogromną straconą szansą.

Jak można zmusić linie lotnicze do pokrycia rzeczywistych kosztów zanieczyszczenia?

Zdaniem działaczy na rzecz klimatu, rozszerzenie zakresu europejskich rynków emisji dwutlenku węgla na wszystkie odlatujące loty przyniosłoby znaczące korzyści klimatyczne i wygenerowałoby przychody.

T&E szacuje, że rozszerzenie unijnego i brytyjskiego systemu handlu uprawnieniami do emisji wygenerowałoby dodatkowe 7,5 mld euro w 2024 r., gdyby pozaeuropejskie emisje zostały wycenione. Mogłoby to wesprzeć rozwój zielonych technologii, takich jak zrównoważone paliwa lotnicze (SAF) oraz samoloty elektryczne i wodorowe.

W przyszłym roku UE dokona przeglądu swojego systemu ETS, co będzie okazją do zaradzenia temu zaniedbaniu poprzez rozszerzenie jego zakresu na wszystkie loty odlatujące.

T&E ostrzega jednak, że przegląd ten nastąpi w obliczu oznak wycofywania się branży lotniczej z kwestii klimatycznych, a prezesi znanych linii lotniczych - w tym Ryanair i Air France - wzywają UE do osłabienia zasad ustalania cen emisji dwutlenku węgla.