Nowe myślenie o infrastrukturze drogowej

Tradycyjnie postrzegany jako bierna przestrzeń służąca wyłącznie przemieszczaniu się, pas drogowy może zyskać zupełnie nową funkcję – źródła zielonej energii. Projekt zakłada budowę zintegrowanego systemu pozyskiwania, magazynowania i dystrybucji energii z odnawialnych źródeł, zlokalizowanych właśnie wzdłuż tras szybkiego ruchu. Główna idea polega na wykorzystaniu dostępnej przestrzeni przy drogach do generowania energii, która mogłaby zasilać urządzenia infrastruktury drogowej, zwiększać niezależność energetyczną GDDKiA oraz obniżać koszty eksploatacyjne. Nadwyżki energii mogą być sprzedawane do sieci lub przeznaczone na zasilanie stacji ładowania pojazdów elektrycznych.

Technologie testowane w rzeczywistych warunkach

Na terenie MOP-ów zainstalowano różnorodne rozwiązania technologiczne, w tym turbiny wiatrowe o poziomej i pionowej osi obrotu, panele fotowoltaiczne w różnych konfiguracjach (jednostronne, dwustronne, bifacjalne), mikroinwertery, pompę ciepła do wody użytkowej oraz magazyn energii o pojemności 10 kWh. Zastosowano pionowy układ montażu paneli w orientacji wschód-zachód i optymalizatory mocy, co pozwala porównać efektywność różnych konfiguracji technologicznych. Dodatkowo instalacje wyposażono w ładowarkę do samochodów elektrycznych. Rozwiązania dobrano tak, aby nie wpływały negatywnie na bezpieczeństwo ruchu drogowego i mogły być potencjalnie wdrażane w innych lokalizacjach.

Zbieranie danych i analiza w czasie rzeczywistym

Zespół badawczy z Politechniki Poznańskiej od początku działania instalacji monitoruje parametry środowiskowe i energetyczne. Analizowane są dane dotyczące produkcji energii elektrycznej, stanu naładowania magazynu energii, zużycia energii przez urządzenia infrastruktury drogowej oraz warunki meteorologiczne, takie jak nasłonecznienie, kierunek i prędkość wiatru, temperatura czy ciśnienie atmosferyczne. Badane są też obciążenia generowane przez pompę ciepła, ładowarkę i oświetlenie. Celem analizy jest określenie najbardziej efektywnej struktury systemu hybrydowego, uwzględniającego konkretne potrzeby infrastruktury drogowej. Zebrane informacje umożliwią ocenę trwałości instalacji, odporności na uszkodzenia i opłacalności zastosowanych rozwiązań. Przeprowadzane są również testy związane z możliwością wystąpienia olśnień i integracją systemów PV z ekranami akustycznymi.

Drogowa energetyka potrzebuje nowych regulacji

Oprócz aspektu technologicznego projekt ma również na celu sformułowanie propozycji zmian w przepisach. Jednym z kluczowych zagadnień jest umożliwienie wykorzystania energii z instalacji OZE w pasie drogowym do ładowania pojazdów elektrycznych innych użytkowników, nie tylko samego zarządcy drogi. Obecnie brak jasnych regulacji w tym zakresie ogranicza możliwości komercyjnego wykorzystania takiej energii.

Wyniki pilotażu mają posłużyć jako punkt wyjścia do opracowania kompendium wiedzy o funkcjonowaniu hybrydowych instalacji OZE w infrastrukturze drogowej. Ocenie poddane zostaną nie tylko wskaźniki techniczne i uzyski energetyczne, ale też wpływ na środowisko, koszty eksploatacyjne i potencjał skalowalności rozwiązań. Na tej podstawie możliwe będzie wskazanie optymalnego modelu dla przyszłych wdrożeń. Takie kompendium będzie uwzględniać pełen cykl życia instalacji – od projektowania, przez eksploatację, po ewentualną modernizację lub demontaż.

Nowy rozdział w myśleniu o drogach

Inicjatywa GDDKiA i Politechniki Poznańskiej to przykład innowacyjnego podejścia do zarządzania przestrzenią publiczną. Drogi przestają być wyłącznie kanałami transportowymi – stają się aktywnymi uczestnikami zielonej transformacji, zdolnymi do samodzielnego zasilania własnej infrastruktury, wspierania elektromobilności i dostarczania energii do sieci. Jeśli projekt pilotażowy zakończy się sukcesem, można się spodziewać jego rozszerzenia na kolejne lokalizacje, a także wprowadzenia nowych standardów planowania inwestycji drogowych z uwzględnieniem komponentów energetycznych.