Autor: Marcel Bartczak, wiceprezes zarządu Fundacji GreenLab, redaktor naczelny portalu ZieloneAktywa.pl

Geneza unijnego Standardu Zielonych Obligacji (EUGBS)

Odkąd w Europejskim Zielonym Ładzie (EZŁ) zawarto postanowienie o przeorientowaniu kursu rynków finansowych na „zazielenienie”, czyli m.in. strategie inwestycyjne oparte na zrównoważonych ekologicznie projektach, Komisja Europejska rozpoczęła pracę nad utworzeniem unijnych wytycznych dla procesu emisji zielonych obligacji, pozwalających emitentom na finansowanie lub refinansowanie takich projektów. Ma być to kolejny krok w kierunku realizacji postanowień Porozumienia Paryskiego z 2015 r.

W planie inwestycyjnym EZŁ z dnia 14-stego stycznia 2020 roku ogłoszono, że wytyczne te będą nosić nazwę Standardu Zielonych Obligacji (EUGBS), a już 9 marca 2020 roku grupa TEG[1] – wspierająca KE w przygotowaniu EUGBS – opublikowała swój przewodnik po nich.

Zamysłem utworzenia EUGBS jest ujednolicenie najlepszych praktyk rynkowych w procesie emisji zielonych obligacji, dla emitentów zarówno na terenie UE, jak i poza nią.

Zielone obligacje mają wciąż mały udział w rynku instrumentów dłużnych, jednak ich emisja rokrocznie wzrasta o kilkadziesiąt procent. W roku 2019 wartość wyemitowanych zielonych obligacji kształtowała się na poziomie 257,7 miliardów dolarów, co było 53 procentowym wzrostem wobec roku 2018. W 2020 roku był to już tylko 8.7% wzrost (290,7 miliardów dolarów)[2] – nie jest to jednak zaskakujące biorąc pod uwagę negatywny wpływ pandemii na długoterminowe plany inwestycyjne. Organizacja Climate Bonds Initiative – odpowiedzialna za stworzenie norm Climate Bonds Standard (CBS) – prognozuje, że do końca 2021 r. rynek zielonych obligacji przekroczy pół biliona dolarów w wartości emisji.

W świetle takiej dynamiki wzrostu rynku zielonych obligacji, EUGBS mają służyć zwiększaniu efektywności przekierowania przepływów kapitałowych na cele środowiskowe i klimatyczne w Unii Europejskiej. 

EU GBS a inne normy emisji zielonych obligacji

EU GBS będzie standardem dobrowolnym, w bardzo dużym stopniu zbieżnym z innymi normami emisji, takimi jak GBP ICMA[3] czy CBS. Jednak jest kilka istotnych różnic. 

Na przykład, w odróżnieniu od popularnego GBP ICMA, unijny Standard Zielonych Obligacji wymaga zgodności wykorzystywania środków z emisji zielonych obligacji z Taksonomią UE, czyli regulacją klasyfikującą ekologicznie zrównoważoną działalność gospodarczą.

Taksonomia UE wyszczególnia następujące sześć celów środowiskowych:

1. Łagodzenie zmian klimatu
2. Adaptację do zmian klimatu
3. Zrównoważone użytkowanie i ochrona zasobów wodnych i morskich
4. Gospodarka obiegu zamkniętego, zapobieganie powstawaniu odpadów i recykling
5. Zapobieganie zanieczyszczeniom i ich kontrola
6. Ochronę ekosystemów

Projekt inwestycyjny, który będzie sfinansowany ze środków uzyskanych z emisji zielonych obligacji zgodnej ze standardem EUGBS będzie musiał w sposób istotny przyczynić się do realizacji jednego (lub więcej) z powyższych celów, jednocześnie nie czyniąc znaczącej szkody pozostałym. Co więcej, emitent będzie musiał spełniać tzw. minimalne normy Taksonomii, czyli zagwarantować zgodność swojej działalności z Wytycznymi OECD dla przedsiębiorstw międzynarodowych i z Wytycznymi ONZ dotyczącymi biznesu i praw człowieka, oraz z wszelkimi wskazanymi w nich konwencjami pracowniczymi Międzynarodowej Organizacji Pracy (ILO). Konieczne będzie też okresowe raportowanie o alokacji środków z emisji.

Weryfikacja powyższych warunków – wraz z podstawowym dokumentem emisji zielonych obligacji, jakim są tzw. Ramy Zielonych Obligacji – zostanie przeprowadzona przez zewnętrznego weryfikatora, który będzie musiał posiadać akredytację ESMA (Europejskiego Urzędu Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych). To kolejna różnica pomiędzy EUGBS a GBP ICMA – w przypadku tego drugiego standardu, akredytacja zewnętrznych weryfikatorów nie jest wymagana.

Ponadto, przy emisji zielonych obligacji w standardzie EUGBS konieczne będzie publikowanie wyników weryfikacji zewnętrznej procesu emisji, podczas gdy w GBP ICMA jest ono jedynie rekomendowane. Podobnie sprawa ma się w przypadku monitorowania i raportowania wpływu inwestycji na wskazane cele środowiskowe – EUGBS tego wymaga, a GBP ICMA jedynie rekomenduje takie sprawozdawanie kiedy jest to możliwe. Nowy unijny standard jest więc bardziej wymagający, nakładając na emitenta dodatkowe obowiązki względem GBP ICMA.

Schemat standardu EU GBS

Co będzie dalej?

EUGBS jako zostały opublikowane jako propozycja regulacji KE 6 lipca 2021, więc nie są jeszcze prawnie wiążące. Nie wiadomo także czy po ich wejściu w życie staną się one normą prawną.

Paradoksalnie, większe niż przy innych normach wymagania związane z EUGBS mogą przyczynić się do ich szerokiego stosowania na europejskim rynku. Pomimo dodatkowych obowiązków i kosztów związanych z procesem emisji i weryfikacją jej zgodności z Taksonomią zielonych projektów, standard ten gwarantuje inwestorom spożytkowanie środków z emisji na projekty, które zostały ocenione zgodnie z usystematyzowanym kryterium kwalifikowalności, więc ryzyko tzw. „greenwashingu” jest niwelowane. W miarę rozwoju rynku inwestorzy chcąc gwarancji „zieloności” swoich inwestycji będą poszukiwać obligacji z certyfikacją EUGBS. Sam emitent, dzięki zastosowaniu bardziej restrykcyjnej normy będzie mógł czerpać korzyści wizerunkowe, płynące m.in. z upublicznienia i uwiarygodnienia szczegółów dotyczących inwestycji w oczach inwestorów, klientów, oraz opinii publicznej, co może przełożyć się na zwiększenie popytu na jego usługi.

Jednak wciąż wiele wyzwań stoi przed emitentami zielonych obligacji, m.in. słabo rozwinięta baza lokalnych zielonych inwestorów, brak świadomości korzyści z emisji, brak lokalnych wytycznych, brak produktów zabezpieczających przed ryzykiem, czy słaba płynność rynku. Wciąż brakuje także jednej, zunifikowanej i powszechnie stosowanej klasyfikacji projektów zielonych, choć wraz z rosnącym rynkiem zielonych obligacji, większość z powyższych trudności będzie co raz mniej istotna. 

W założeniu EUGBS ma być drogowskazem pomagającym przy nawigowaniu tych trudności, a Taksonomia UE ma wypełnić lukę klasyfikacyjną i sama stać się swoistym słownikiem pojęć związanych ze zrównoważoną działalnością gospodarczą. O tym czy tak się stanie będziemy mogli z większą pewnością powiedzieć w przyszłym roku.

_______________________________________________________________________________

[1] Technical Expert Group (TEG) – grupa ekspertów do spraw zrównoważonego finansowania, powołanych przez KE w lipcu 2018 roku.

[2] Dane Climate Bonds Initiative – Sustainable Debt: Global State of the Market 2020

[3] Zasady Zielonych Obligacji Międzynarodowego Stowarzyszenia Rynku Kapitałowego

Artykuł archiwalny (Listopad 2021)