💬 Ciepłownia przyszłości w 100% oparta o #OZE powstała w 18 miesięcy. Ten projekt pokazuje, że niemożliwe okazuje się łatwiejsze, niż początkowo mogło się wydawać. To przykład dla całej Polski, z którego z pewnością będziemy korzystali.@Ula_Zielinska w #LidzbarkWarmiński pic.twitter.com/80ZF7P9luk

— Ministerstwo Klimatu i Środowiska (@MKiS_GOV_PL) May 29, 2024

Najważniejsze

• W Lidzbarku Warmińskim powstała Ciepłownia Przyszłości wykorzystująca 100 proc. OZE. System ciepłowniczy będzie zasilany energią pochodzącą w 100 proc. ze źródeł odnawialnych.
• Całkowita powierzchnia użytkowa wszystkich tamtejszych lokali mieszkalnych wynosi ponad 28 tys. m2.
• Polski sektor ciepłowniczy, z uwagi na uwarunkowania historyczne, został zbudowany na stosowaniu paliw węglowych.
• Trudna sytuacja w sektorze wynika z bardzo wysokiego uzależnienia od surowców kopalnych w tym paliwa węglowego i dynamicznych zmian na rynkach tych surowców oraz notowań uprawnień do emisji gazów cieplarnianych.
• Załamanie rynku i zerwanie łańcuchów dostaw paliw kopalnych dla sektora ciepłowniczego wskazują na pilną konieczność odejścia od technologii węglowych powodującej uzależnienie od importu i gwałtownych zmian cen zagrażających bezpieczeństwu dostaw ciepła do odbiorców po akceptowalnych cenach.

„Ciepłownia Przyszłości, czyli system ciepłowniczy z OZE”, powstała w ramach działania Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, finansowanego z Funduszy Europejskich w ramach Programu Inteligentny Rozwój (POIR). W otwarciu wzięły udział minister klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska i wiceministra Urszula Zielińska.

Od wykorzystania energetyki odnawialnej nie ma dziś odwrotu. Na przykładzie przedsięwzięć badawczych wpisujących się w strategię Europejskiego Zielonego Ładu, Narodowe Centrum Badań i Rozwoju pokazuje, w jaki sposób innowatorzy wychodzą naprzeciw tym oczekiwaniom, tworząc bardzo konkretne wzorce dla rynku. Dotychczasowe projekty pozwoliły upewnić się, że w polskich warunkach transformacja energetyczna sektora do odnawialnych źródeł energii jest nie tylko możliwa, ale i opłacalna ekonomicznie.

Widząc konieczność zmian na rynku ciepłowniczym, Narodowe Centrum Badań i Rozwoju przygotowało przedsięwzięcie „Ciepłownia Przyszłości, czyli system ciepłowniczy z OZE”, którego celem było przekształcenie istniejącego systemu pracującego „na węglu” w zeroemisyjny system ciepłowniczy. Ważnym wymogiem przedsięwzięcia jest jego skalowalność. Oznacza to, że zwiększenie jego skali ma być stosunkowo łatwe, co pozwoli na masowe wprowadzanie innowacji stworzonych w NCBR. To pierwsza tego typu instalacja w Polsce.

Transformacja sektora ciepłownictwa to jeden z naszych priorytetów w MKiŚ. W kolejnych latach przeznaczymy 15 mld zł na finansowanie OZE dla ciepłownictwa systemowego. Będziemy wspierać budowę kolejnych ciepłowni wykorzystujących OZE, to przyszłość dla sektora. Ciepłownia w Lidzbarku Warmińskim jest konkurencyjna pod względem kosztowo-cenowym w porównaniu z ciepłowniami wykorzystującymi paliwa kopalne. Mam nadzieję, że ciepłownia przyszłości szybko zamieni się w ciepłownię codzienności

– powiedziała podczas uroczystego otwarcia przedsięwzięcia minister klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska.

Ciepłownia Przyszłości w Lidzbarku Warmińskim to zielona transformacja w praktyce. Nowoczesne technologie oparte na energii odnawialnej, elektryfikacji, magazynach ciepła, cyfryzacji, zaangażowaniu naukowców i sektora ciepłownictwa wyznaczają kierunek, w którym już dziś podążamy. Modernizacja tej ciepłowni pokazała, że transformację można przeprowadzić szybko, a jej koszty, przy dobraniu optymalnych źródeł i technologii ciepła, są niższe niż utrzymywanie węglowo gazowego status quo. To czyste, bezpieczne i tanie ciepłownictwo, będące jednocześnie stabilizatorem nowego systemu energetycznego Polski

– dodała podczas wystąpienia Urszula Zielińska, wiceministra klimatu i środowiska.

Ciepłownia Przyszłości dzięki Funduszom Europejskim

Europejski Zielony Ład dotyczy wielu płaszczyzn życia, ale to właśnie czysta energia dostarczana do mieszkań sprawia, że efekty jego wdrażania są najbardziej odczuwalne dla obywateli. Dzięki przedsięwzięciu „Ciepłownia Przyszłości, czyli system ciepłowniczy z OZE”, sfinansowanemu z Funduszy Europejskich, powstał innowacyjny system w Lidzbarku Warmińskim, na który przeznaczono ponad 49 mln zł. Dzięki niemu mieszkańcy osiedla w tym mieście będą mogli korzystać z czystej energii, w 100% pozyskiwanej z odnawialnych źródeł. Co za tym idzie, w znaczący sposób poprawi się jakość życia mieszkańców. Czyste powietrze, którego potrzebujemy w każdym momencie naszego życia, jest bowiem wartością nie do przecenienia. W imieniu Komisji Europejskiej pragnę pogratulować beneficjentom i wykonawcom tak wyjątkowego projektu, który dowodzi tego, że polityka spójności jest blisko każdego obywatela Unii Europejskiej, a jej ambicją jest ciągłe dążenie do zapewnienia jak najlepszych warunków życia

- napisała Angela Martinez-Sarasola, kierownik Polskiego Wydziału Dyrekcji Generalnej ds. Polityki Regionalnej i Miejskiej Komisji Europejskiej.

Innowacyjna technologia dla ciepłownictwa

Ciepłownictwo w Polsce jest w szczególnie trudnej sytuacji, ponieważ nie da się go zmodernizować do systemów bezemisyjnych w sposób prosty, tzn. poprzez zamianę źródeł ciepła z paliw kopalnych na paliwa odnawialne. W drodze ku zeroemisyjności potrzebne są zmiany systemowe, które są olbrzymim wyzwaniem. W walce o czyste powietrze i innowacyjne rozwiązania Narodowe Centrum Badań i Rozwoju takie wyzwania przyjmuje i z powodzeniem realizuje. Stąd szczególnie istotna jest rola organizacji takich jak NCBR oraz formuła zamówień przedkomercyjnych PCP finansowanych ze środków Funduszy Europejskich w ramach Programu Inteligentny Rozwój (POIR), dzięki której mamy szansę wspólnie z Partnerami realizować wizje przyszłości wpływające na naszą rzeczywistość

– powiedział podczas otwarcia Ciepłowni Przyszłości prof. dr hab. inż. Jerzy Małachowski, p.o. dyrektora Narodowego Centrum Badań i Rozwoju.

Ciepłownia Przyszłości będzie ogrzewała i dostarczała ciepłą wodę użytkową do większości budynków na Osiedlu Astronomów w Lidzbarku Warmińskim. Całkowita powierzchnia użytkowa wszystkich tamtejszych lokali mieszkalnych wynosi ponad 28 tys. m2. System ciepłowniczy będzie zasilany energią pochodzącą w 100 proc. ze źródeł odnawialnych.

Sercem technologii Ciepłowni Przyszłości są pompy ciepła z systemem trójstopniowego magazynowania ciepła. Maksymalizują one wykorzystanie energii elektrycznej wyprodukowanej z zależnych od pogody źródeł OZE. Sezonowe magazynowanie ciepła równocześnie w niskotemperaturowym magazynie gruntowym oraz wysokotemperaturowym magazynie wodnym zapewnia efektywną pracę pomp ciepła zasilających sieć ciepłowniczą. W opracowanej technologii, pompy ciepła zintegrowano z trzema dolnymi źródłami: powietrznymi wymiennikami ciepła, niskotemperaturowym magazynem gruntowym oraz wysokotemperaturowym magazynem wodnym. System zasilany jest energią elektryczną produkowaną bezpośrednio na miejscu z farmy fotowoltaicznej, instalacji PVT oraz ciepłem z kolektorów słonecznych. W zimowe noce system wspierany jest energią elektryczną dostarczaną z Krajowej Sieci Elektroenergetycznej, w tym energią elektryczną zakupioną z gwarancją pochodzenia z odnawialnych źródeł energii w ramach kontraktów PPA (ang. Power Purchase Agreement). Co ważne, instalacja pozwala na efektywne skonsumowanie nadwyżek energii elektrycznej coraz częściej pojawiających się w sieci elektroenergetycznej a pochodzących z instalacji OZE. Obecnie olbrzymie ilości tej energii pozostają niewykorzystane a mogłyby z powodzeniem zostać zagospodarowane w systemach ciepłowniczych w całej Polsce.

Opracowana technologia jest skalowalna – może zostać wykorzystana w systemach ciepłowniczych o mocy zainstalowanej cieplnej do 50MWt. Rozwiązanie można dostosować na potrzeby modernizacji ciepłownictwa powiatowego w całej Polsce.
Przedsięwzięcie „Ciepłownia Przyszłości, czyli system ciepłowniczy z OZE” jest realizowane z Funduszy Europejskich w ramach projektu pozakonkursowego Podniesienie poziomu innowacyjności gospodarki poprzez wdrożenie nowego modelu finansowania przełomowych projektów badawczych. Poddziałanie 4.1.3 Innowacyjne metody zarządzania badaniami Programu Inteligentny Rozwój (POIR) 2014-2020.