Jak podkreśliła Rada UE w komunikacie, przyjęte przepisy są jednym z kluczowych rezultatów unijnego planu działania na rzecz zerowej emisji zanieczyszczeń. Zgodnie ze zmienioną dyrektywą do 2035 r. państwa członkowskie zostaną zobowiązane do zbierania i oczyszczania ścieków ze wszystkich aglomeracji o RLM (równoważnej liczbie mieszkańców) wynoszącej 1 000 lub więcej. Obecnie ten próg wynosi 2000 RLM lub więcej. 

W przypadku takich aglomeracji do 2035 r. państwa członkowskie będą musiały usunąć biodegradowalną materię organiczną ze ścieków komunalnych (oczyszczanie wtórne), zanim zostaną one wprowadzone do środowiska.

Odstępstwa w tym zakresie będą miały zastosowanie do państw członkowskich, w których zasięg systemów zbierania jest bardzo niski i dlatego wymaga znacznych inwestycji. Z odstępstw będą mogły korzystać także państwa członkowskie, które dołączyły do UE niedawno i które niedawno dokonały znaczących inwestycji w celu wdrożenia obowiązującej dyrektywy (tj. Rumunia, Bułgaria i Chorwacja). 

Zgodnie z nową dyrektywą do 2039 r. oczyszczanie trzeciorzędowe (tj. usuwanie azotu i fosforu) będzie stosowane we wszystkich oczyszczalniach ścieków obejmujących 150 000 RLM i więcej, a do 2045 r. w oczyszczalniach obejmujących 10 000 RLM i więcej. 

Dodatkowe oczyszczanie usuwające szerokie spektrum mikrozanieczyszczeń ("oczyszczanie czwartorzędowe") będzie obowiązkowe dla wszystkich oczyszczalni powyżej 150 000 RLM (i powyżej 10 000 RLM na podstawie oceny ryzyka) do 2045 roku.

Aby pokryć dodatkowe koszty związane z oczyszczaniem czwartorzędowym i zgodnie z zasadą „zanieczyszczający płaci”, producenci środków farmaceutycznych i kosmetyków prowadzących do zanieczyszczenia ścieków komunalnych będą musieli dopłacać co najmniej 80 proc. kosztów tego dodatkowego oczyszczania poprzez system rozszerzonej odpowiedzialności producenta (ROP).

Nowe przepisy wprowadzają też cel neutralności energetycznej, co oznacza, że do 2045 r. oczyszczalnie ścieków komunalnych oczyszczające ładunek wynoszący 10 000 RLM i więcej będą musiały wykorzystywać energię ze źródeł odnawialnych wytwarzaną przez te oczyszczalnie. 

Wtorkowa decyzja Rady UE formalnie stanowi ostatni krok w zwykłej procedurze ustawodawczej. Oznacza to, że zmieniona dyrektywa ściekowa zostanie teraz podpisana i opublikowana w Dzienniku Urzędowym UE. Wejdzie w życie dwudziestego dnia po opublikowaniu. Państwa członkowskie UE będą wówczas miały aż do 31 miesięcy na dostosowanie swojego ustawodawstwa krajowego do nowych przepisów („transpozycja dyrektywy”).